BIM ontstond in 1995 in de Verenigde Staten, op initiatief van bouwbedrijven die de uitwisseling tussen verschillende vakgebieden (architecten, studiebureaus, opdrachtgevers …) wilden vergemakkelijken. Vandaag lijkt BIM de volwassenheidsfase te hebben bereikt.
In Frankrijk lanceerden de overheden in 2019 het Plan BIM 2022, als opvolger van het Plan Transition Numérique dans le Bâtiment (PTNB) dat sinds 2015 liep. Het doel: de digitale transformatie van de vastgoedsector versnellen door het gebruik van BIM in de bouw tegen 2022 te veralgemenen.
Vandaag wordt BIM toegepast op grote werven – zoals het project Grand Paris Express van de Société du Grand Paris – en maakt het een betere opvolging van projecten mogelijk, met meer respect voor deadlines en budgettaire beperkingen.
Dat deze modelleertechniek in iets meer dan een kwarteeuw onmisbaar is geworden in de bouwsector, heeft te maken met de aanzienlijke voordelen die ze biedt.
Een ontwerp dat volledig aan de verwachtingen voldoet
BIM wordt doorgaans opgestart op initiatief van de opdrachtgever, die ideaal geplaatst is om te bepalen hoe architecten, bouwbedrijven en onderaannemers zullen samenwerken.
Omdat alle partijen werken vanuit één enkele databron, wordt BIM geactiveerd vanaf de ontwerpfase. Zo krijgen opdrachtgevers de garantie dat het project in lijn ligt met het programma en hun verwachtingen. Het samenbrengen en de snelle toegankelijkheid van alle gegevens verzekeren dat het project vanuit alle invalshoeken is bestudeerd, waardoor fouten of vergetelheden sterk worden beperkt.
BIM garandeert op die manier een betrouwbaar ontwerp en vermijdt onaangename verrassingen, zowel wat betreft de naleving van regelgeving als de uitvoering van de werf.
Een gecontroleerde bouw, op tijd en binnen budget
Doordat in de ontwerpfase het project beter wordt ingeschat, verloopt de informatieoverdracht tijdens de bouwfase veel vlotter.
Als verlengstuk van BIM Ontwerp – of vanaf nul opgebouwd – omvat BIM Bouw zowel de eindproducten en materialen als alle gegevens met betrekking tot het uitvoeringsplan. Al deze informatie is permanent toegankelijk voor alle betrokken partijen, die op hun beurt rechtstreeks online hun gegevens toevoegen. Het model wordt in realtime bijgewerkt naarmate de werf vordert.
Omdat het de globale planning en interactie tussen de verschillende actoren verbetert, helpt BIM om de bouwtermijnen te verkorten en de kosten beter te anticiperen of zelfs te verlagen.
Na afloop van de werf ontvangt de opdrachtgever een BIM Opleverdossier (DOE BIM), samen met de sleuteloverdracht.
Efficiënter beheer van de exploitatie van het gebouw
Of het nu statische data zijn (uit het model) of dynamische data (uit de exploitatie), alle informatie over het gebouw wordt samengebracht op één platform: BIM GEM (Gestion, Exploitation et Maintenance / Beheer, Exploitatie en Onderhoud).
Tijdens de volledige levenscyclus van het gebouw heeft deze datadeling via BIM GEM een positieve impact op gebruik, bezetting en prestaties van het gebouw, en vergemakkelijkt het het onderhoud voor beheerders, syndicussen enz.
Omdat BIM GEM data bevat over alle componenten van het gebouw (levensduur, onderhoudscontract, fabrikant …), maakt het een realtime opvolging van het energieverbruik mogelijk.
Daarnaast kunnen in 3D simulaties gemaakt worden die leiden tot een betere organisatie van de ruimte en daardoor tot efficiënter energieverbruik.
Alle gebouwcomponenten, ongeacht hun aard (meubilair, elektrische of sanitaire netwerken …) en of ze zichtbaar zijn of verborgen achter een vals plafond, kunnen in één oogopslag gelokaliseerd worden.
Als operationeel hulpmiddel ten dienste van de dienstverleners die het gebouw gedurende zijn levenscyclus beheren, maakt BIM GEM het mogelijk om storingen meteen te lokaliseren en sneller en efficiënter in te grijpen.
Omdat het ook helpt storingen te anticiperen, verlaagt BIM GEM de onderhoudskosten. Bovendien kan het de reversibiliteit van het gebouw vergemakkelijken, door 3D-simulaties die inzicht geven in de impact van geplande functiewijzigingen.
Tot slot kan BIM ook bijdragen aan het eenvoudiger beheren van bestaande gebouwen. Bij een aanpassing aan toegankelijkheidsnormen bijvoorbeeld, kan het meteen geloofwaardige locaties aanduiden voor infrastructuur zoals liften of hellingbanen.
De BIM Manager, bewaker van de continuïteit tussen de fasen
Het succes van BIM Exploitatie berust op de continuïteit tussen ontwerpmodel en onderhoudsmodel. Omdat beide van nature verschillen, moet BIM GEM worden opgevat als een aparte, evolutieve entiteit die relevante elementen voor de exploitatie bevat.
De overgang van de ene BIM-fase naar de andere moet dus vooraf gepland en voorbereid worden. Dit is de rol van de BIM Manager, wiens taak erin bestaat de informatiestroom te waarborgen tussen de projectfasen, van ontwerp tot deconstructie van het gebouw.
Door alle fasen en deliverables vooraf te plannen, vergemakkelijkt de BIM Manager de overgang van het ene BIM naar het andere tussen de verschillende projectstadia, en helpt hij de opdrachtgever de kosten te optimaliseren. In die zin is hij een onmisbare schakel voor het succes van BIM, in elke fase van de levenscyclus van het project.